F. Bordewijk - Bint

Samenvatting van het boek
De Bree is een leraar Nederlands, die vanaf november les gaat geven op de school van Bint. Hij werkt thuis aan een studie over Anna Maria van Schuurman, en gaat naar de school voor afleiding en om meer met de werkelijkheid in contact te komen.

De favoriete klas van Bint, 4D, had namelijk de vorige leraar Nederlands, Van Fleer, weggepest. Er heerst een streng regime of de school van Bint, orde en tucht zijn belangrijk. 
De Bree krijgt vier klassen die hij ziet als wezens. Hij noemt ze “de grauwe”, “de bruine”, “de bloemenklas” en “de hel”. 
Aan klas 4D, “de hel” verklaart De Bree direct de oorlog, om zo problemen te voorkomen. Met andere klassen heeft hij die niet. Zijn tactiek werkt inderdaad, want met de korte bevelen die hij geeft werkt de klas het beste. Tegen de kerstvakantie kwam de klas via woordvoerder Steijd vragen of hij vrede wilde, maar zijn antwoord was nee. 
Als de rapportvergadering plaatsvindt hebben de leraren het over Van Beek. De jongen verdient een onvoldoende, omdat hij niet genoeg presteert, maar hij had gedreigd dat als hij een slecht cijfer zou halen, hij zichzelf van kant zou maken. De leraren zijn niet onder de indruk en geven hem het slechte cijfer, waardoor Van Beek radeloos in de gracht springt en in een gasthuis aan pneumonie overlijdt. Bint voorspelt de leraren na de vakantie moeilijkheden omtrent Van Beek.

Na de kerstvakantie breekt er inderdaad een opstand uit onder de leerlingen, aangezet door Jérôme Fléau en m.b.v. de conciërge. De opzet wordt neergeslagen door “de hel”. Dit had Bint namelijk met “de hel” afgesproken. De conciërge wordt ontslagen, Fléau van school verwijderd en “de hel” wordt beloond. 
Tijdens het jaarlijkse reisje dat met Pasen gemaakt wordt, is “de hel” verdeeld over Remigius en Nox. Het toeval zorgt er echter voor dat Remigius vervroegd vader wordt en dat De Bree mee gaat met een helft van “de hel”. Ze gaan via Bergen op zoom naar België en dan door naar Noord-Frankrijk. Tijdens de reis wordt Te Wigchel ziek, hij hoest de longen a.h.w. uit zijn lijf, en twee leerlingen Heiligenleven en Punselie verdwijnen een dag spoorloos. Ze hebben de originele route gefietst, die gepland stond, maar waar vanwege de hoest van Te Wigchel van afgeweken was. 
Er waren examens op school voor de 5e klassen. Tijdens de examenuitreiking wankelt Bint even (De Bree zag het opeens. Bint stond doodstil, hij schommelde even naar voren, naar achteren. Hij was een blad, overgevoelig voor de zwakke luchtstroom, die de mens ontgaat. Een stalen wil, maar geen stalen lijf. Pag. 66). 
De Bree weigert in eerste instantie een herbenoeming, omdat het de bedoeling was geweest om slechts dit schooljaar vol te maken. Later denkt hij nog eens terug over het afgelopen jaar en bedenkt zich dan. Hij stuurt een briefje naar Bint waarin hij meldt nog een jaar op zijn school vol te maken. Bij het begin van het nieuwe jaar is Bint verdwenen en staat Donkers op zijn plaats als directeur. Bints’ vertrek had te maken met de dood van Van Beek. Of de spanningen hem te veel zijn geworden, of de druk van een of andere arbeidsinspectie wordt niet geheel duidelijk. 
“De hel”, de voormalige 4D is nu 5C geworden. Door te zien wat voor een volwassen kerels (met uitzondering van Schattenkeinder, een lomp maar volwassen meisje) het waren geworden, doet De Bree zo goed dat hij met Bints’ systeem wil blijven werken. 
De Bree probeert tot twee maal toe Bint te spreken te krijgen, maar slaagt hier niet in. Dan wordt hem duidelijk dat Bint wil dat de school door moet gaan zoals het voorgaande jaren ging met zijn ziel in de school, en De Bree gaat met nog meer wilskracht dan anders al vroeg op weg naar school. 

Bron: http://www.scholieren.com/boekverslag/43097

Over de auteur

Pseudoniem
Ton Ven 

Bijzonderheid
Zijn stijl wordt vaak gekarakteriseerd met de omschrijving
'gewapend-beton-stijl'. 

De waarderingsgeschiedenis van F. Bordewijk kunnen we in drie perioden verdelen:
1916-1931
Deze periode is een soort aanloopperiode die de meeste schrijvers kennen. Hij maakt een gedichtenbundel Paddestoelen en een verzameling Fantastische vertellingen die allemaal niet echt aanslaan bij het publiek. De meeste critici waren niet echt gesteld op zijn vrij vlakke en nogal wijdlopige taal die hij in zijn boeken gebruikte.

1931-1955
Vanaf 1931 wordt Bordewijk ervaren, hij brengt de korte romanBlokken uit. De recensenten vonden het over het algemeen een redelijk boek, in de laatste jaren heeft men vooral oog gekregen voor de bijzondere inhoudelijke en stilistische kwaliteiten van Blokken. Met vooral in de jaren 30 geladen begrippen tucht, zelftucht, macht brengt hij in 1934 Bint uit. "Gaat te ver" werd er gezegd, maar er werd ook waarderend over het boek gesproken. Rood Paleis wordt in 1936 uitgebracht. Men vond het vaak een fantastisch boek en nu vindt men het nog steeds zeer geslaagd. Bordewijk zei in 1962 dat hij zijn boekDe Wingerdrank wel het minste boek vond dat hij in deze periode had uitgebracht. De meeste critici waren ook niet echt te spreken over De Wingerdrank, helemaal negatief waren ook weer niet; de meeste roemde zijn taalgebruik. Karakter wordt over het algemeen beschouwd als hoogtepunt in Bordewijks omvangrijke oeuvre en als een meesterwerk van de moderne Nederlandse literatuur. Karakterbracht daarom ook het commerciële succes dat tot dan toe was uitgebleven. Bordewijk zelf vond het na de oorlog uitgebrachteNoorderlicht de beste roman die hij geschreven had. Hij vond het figuur 'Hugo van Delden' als personage geslaagd en interessant. Kritiek en waardering kreeg hij voor de personages, ze zouden onmenselijk zijn, vooral Aga, maar anderen vonden haar weer boeien. De meningen waren uitlopend van fel negatief tot zeer positief. Op het in 1952 uitgebrachte De Doopvont wordt heel verschillend gereageerd, maar hij krijgt er in 1953 de P.C. Hooftprijs voor. Daarna ondergaat De Doopvont het lot van de meeste naoorlogse publikaties van Bordewijk; een afzwakkende belangstelling. De besprekingen vanBloesemtak zijn zeer talrijk en bijna allen bijzonder positief. Tot verrassing van sommige recensenten bleek hij zijn meesterwerk De Doopvont te kunnen evenaren. Argumenten zijn het 'menselijke' en 'gewone' karakter ervan. Anderen vinden dat er overbodige stukken in zitten.

1955-heden
Bordewijk is in deze periode over zijn literaire hoogtepunt heen. Hij schrijft in zijn laatste deel van zijn leven veel persoonlijke en ontoegankelijke boeken. Na zijn sterven worden er nog alleen verzamelingen van oude werken van hem uitgebracht.

Thema

Thema: De Hoofdthema in Bint is de bestrijding van de chaos door stalen tucht, een aparte methode van Bint. Daarnaast speelt de tegenstelling school – maatschappij een grote rol. Bint wil ‘maatschappelijke reuzen’ vormen, om de aansluiting naar de maatschappij beter mogelijk te maken. 

Bron: http://www.scholieren.com/boekverslag/43110


Recensie

Een oude, magere en vooral erg radicale schooldirecteur die met een systeem kwam waar orde en tucht moeten zorgen voor maatschappelijke reuzen. Vragen bestaan niet, enkel bevelen. De psychologie van de leerlingen heeft geen enkel belang. Het was dan wel 1934, maar het blijft toch tot de verbeelding spreken.

De Bree, een leerkracht Nederlands die als vervanger op de school terechtkomt en eveneens onze focalisator is, is dan ook meteen positief geïntimideerd door de speciale gewoontes van Bint. Des te verder het verhaal vordert, des te meer merk je hoe De Bree zijn tuchtmaatregelen bijna slaafs toepast. Het is verwonderlijk hoe je ook zelf wordt meegesleept in zijn ideeën.

Het verhaal draait zesenzeventig pagina’s lang vooral rond de klas die steeds de hel wordt genoemd. 4C zijn de uitverkorenen van Bint, die de klas persoonlijk samenstelde. Het is wonderbaarlijk hoe goed zijn speciale methodes hier ook effectief werken. Ze zijn hiervan zelfs grote fan, aangezien ze een opstand ,naar aanleiding van een zelfmoord, de kop indrukken.  Deze leerlingen zijn tegelijkertijd het prototype van een klas die je niet zou willen in het middelbaar. Het leek me dan ook niet meer dan logisch dat De Bree meteen aan hen de oorlog verklaart. De rest van de klassen worden bestempelt als de bruinen, de bloemen en de grauwen. Hiermee worden over het algemeen geen problemen ervaren.

De taal die gebruikt wordt, is voor ons uiteraard ouderwets. Het is echter belangrijk om dit verhaal in zijn tijdsperiode te schetsen. Dit taalgebruik was in die periode naar mijn idee normaal en niet ingewikkeld. Moeilijke verwoordingen worden niet onnodig gebruikt, hoewel de roman vol zit van symbolische zinnen die zorgen voor sfeer.  een schepsel was daar, zwart, doodsbleek, dat toefde, keek’.  De stijl die gehanteerd wordt, is erg sec. Er worden  veel korte, directe en strakke zinnen gebruikt. Deze stijl, ook wel de gewapend betonstijl genoemd,  is typisch voor Bordewijk. Het is natuurlijk onmogelijk om deze stijl los te zien van de strakke methodes die op de school van Bint worden gehanteerd.

Emotioneel gezien is het erg moeilijk je in te leven in de personages. De personages die je (min of meer) goed leert kennen, Bint en De Bree, zijn beiden niet de meest sympathieke personen. Ze zijn onverdraagzaam, nors en onredelijk. Het gebrek aan inleving kan uiteraard ook te maken hebben met de droge stijl van schrijven.

Het thema van het boek lijkt me duidelijk. De ondertitel van de roman verraadt dit ook al in zekere zin. Roman van een zender staat voor de methodes van Bint, die steunen op koude orde en tucht. Zijn doel is om reuzen in de maatschappij te kweken. De wil om mensen tot goede maatschappelijke burgers op te voeden is dus een belangrijk thema. Dit gebeurt hier uiteraard op een compleet verkeerde manier. Zelfs de stap naar Hitler en zijn idealen is hierbij niet erg groot. Verschillende experimenten zoals the wave hebben al voldoende bewezen wat voor impact zo’n methodes kunnen hebben op een samenleving. Het is dus niet slecht dat Bint op het einde beslist de school te verlaten.

Hoewel het boek voor een newbie in de stijl van Bordewijk in het begin makkelijker is weg te leggen dan verder te lezen, kon dit boek mij wel bekoren. De stijl wordt minder belangrijk, het idee achter het verhaal blijft je nog lange tijd bij.

Bron: https://lynnlardot.wordpress.com/2013/12/15/recensie-ferdinand-bordewijk-bint/